Volgens de schrijver van het mooie boek “The Hidden Life of trees” of in het Nederlands “Het verborgen leven van bomen” zijn bomen in staat om te kunnen denken en leren. En wel van een harde leermeester: de natuur. Een boom zou door de natuur gestraft worden wanneer de boom een fout maakt. En de volgende keer zou de boom niet meer diezelfde fout maken. Een bijzonder statement, vooral als je bedenkt dat bomen geen hersenen hebben om informatie op te slaan. Hoe zit dat?
Een slim systeem
Bomen zetten water om in voedsel. Een volwassen berk kan maar liefst 500 liter water door zijn stam en bladeren pompen – per dag! Wanneer de berk dit inderdaad zal doen, zal het water uit de grond echter snel opraken. Vooral in de droge zomer. Om deze reden slaat de boom water op in de winter. In de winter is er vaak water genoeg en gebruikt de boom hier minder van. Aangezien hij in de winter vaak een ‘groeipauze’ neemt. Slim toch? Zouden bomen dan echt kunnen denken?
Toch geen waterdicht systeem
Bovenstaand systeem is natuurlijk prachtig. Maar na weken of maanden van warme zomers zonder regen, wordt het opgeslagen water alsnog schaars. Bossen beginnen te lijden en droogte neemt toe. Opvallend is dat de bomen die het meest worden aangetast, bomen zijn die op plaatsen groeien waar normaalgesproken genoeg water omhanden is. Deze bomen weten niet dat water op kan raken. Zij verspillen hun water en betalen gedurende droge periodes de prijs voor hun gedrag.
Een pijnlijke les
De naalden of bladeren van deze ‘onwetende’ bomen eisen water, maar gebrek hieraan maakt dit onmogelijk. De spanning in het opgedroogde hout wordt de boom dan te veel. De schors zal openbreken: een grote scheur is het resultaat. In deze scheur zal schimmel zich een weg naar binnen werken. De boom zal het gat in de opvolgende jaren proberen te herstellen, maar vaak zonder resultaat: een pijnlijk proces.
Na deze harde les zal de boom spaarzaam met water omgaan. Het is dan ook om deze reden dat bomen in gebieden die droogte kennen het vaak beter doen dan verwacht: zij hebben hun les al snel geleerd. En toegepast, met succes.
Onderzoek: kunnen bomen denken en onthouden?
De vraag is of – uit bovenstaand verhaal – de conclusie getrokken kan worden of bomen daadwerkelijk een geheugen hebben en inderdaad kunnen leren. Uit een onderzoek met planten (bomen zijn helaas lastiger mee te nemen en te onderzoeken naar een lab), kwam het volgende naar voren.
In het onderzoek werd een plant onderzocht, die, wanneer hij werd aangeraakt, zijn bladeren sloot ter verdediging. De bladeren van het plantje kregen steeds een druppeltje water toegediend. Bij elke aanraking sloot de plant meteen zijn bladeren. Maar na een tijdje wist de plant dat de aanraking van het water niet vijandig was. De bladeren bleven open bij de aanraking van het water. Ook weken later, terwijl in de tussentijd geen testen waren uitgevoerd.
Jouw mening: kunnen bomen denken?
Nadat jij dit gelezen hebt, ben ik benieuwd naar jouw mening. Denk jij dat bomen (en planten) kunnen leren en onthouden? Reageer hieronder of stuur mij een privé bericht. Ook als jij nog andere vragen en/of opmerkingen hebt over deze blog.
Meer bomenfeitjes?
Heb jij bijvoorbeeld al de blog gelezen over vriendschap tussen bomen of de blog over hoe bomen opgroeien? Wil je meer weten over bomen? Dan raad ik je het boek “The hidden life of trees” / “Het verbogen leven van bomen“. Het boek leest lekker en staat vol interessante bomenfeitjes.
Op zoek naar een mooie boom voor binnen?
Ik (Sophie) maak interieurbomen in alle soorten en maten. Deze kunstbomen zijn gemaakt van dode stammen en takken die ik op de grond vind. Interesse? Kijk vooral even hier.
